Θα σας πω την ιστορία του Οδυσσέα. Από την ημέρα που τον πήραμε σπίτι από τη ΜΕΝΝ, από το πρώτο εκείνο βράδυ που κοιμήθηκα για πρώτη φορά με τον Οδυσσέα, άκουσα το ροχαλητό του... Επειδή ήταν το πρώτο μου μωρό, θεώρησα πως ίσως έτσι "κάνουν τα μωρά". Ροχαλίζουν. Ο καιρός πέρασε και το ροχαλητό του αντί να μειώνεται, αυξανόταν. Μαζί με αυτό έβλεπα ότι μέσα στην ημέρα, η μυτούλα του ήταν πάντα γεμάτη, η αναπνοή του δυσκολευόταν και συχνά εκδήλωνε μια δυσφορία που στο μυαλό μου έμοιαζε ανεξήγητη.

Η άφιξη της μπέμπας και ο απίστευτα ήσυχος ύπνος της, με προβλημάτισε ακόμα περισσότερο. Το ένα μου παιδί δυσκολευόταν να φάει, να κοιμηθεί και να αναπνεύσει και το άλλο έδειχνε να δυσκολεύεται στην καθημερινότητά του.

Έτσι πήρα την απόφαση να επισκεφθώ το Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών, που γνωρίζω ότι έχει πολύ καλό τμήμα παιδο-ΩΡΛ και από τα πρώτα λεπτά της συζήτησής μας με τον κ.Γιάννη Χριστόπουλο, Διευθυντή Β΄ ΩΡΛ Κλινικής, αντιλήφθηκα πως ως μαμά, είχα καταλάβει σωστά πως κάτι πήγαινε στραβά με το παιδί μου. Μια εκτεταμένη εξέταση του Οδυσσέα (πάντα στην αγκαλίτσα του παππού του) μάς έδειξε πως πρέπει να προχωρήσουμε άμεσα να αφαιρέσει τόσο τις αμυγδαλές του όσο και τα κρεατάκια του. 

Προγραμματίσαμε το χειρουργείο του Οδυσσέα και αποφάσισα να μοιραστώ μαζί σας μερικές βασικές απορίες που είχα και τις απαντήσεις τους από τους γιατρούς του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, γιατί είμαι σίγουρη πως οι δικιές μου απορίες θα είναι και δικιές σας. Ας δούμε λοιπόν, 10 πράγματα που πρέπει να γνωρίζει κάθε γονιός για τα κρεατάκια και τις αμυγδαλές του παιδιού του!

1. Πότε πρέπει ως γονιός να προβληματιστώ και να επισκεφθώ έναν παιδο-ΩΡΛ;

O παιδίατρος σχεδόν πάντα συμβουλεύει το γονιό να επισκεφθεί παιδο- ωτορινολαρυγγολόγο σε περιπτώσεις καθυστέρησης ομιλίας, επίμονης ρινικής  ή στοματικής αναπνευστικής δυσχέρειας, συχνών αμυγδαλίτιδων (πάνω από 5 σε ένα έτος), συχνών ωτίτιδων ιδίως με ρήξη τυμπάνου,επίμονης βαρηκοΐας λόγω υγρού, επίμονης ωτόρροιας, έντονης κακοσμίας από τη μύτη, επίμονης βραχνάδας και θορυβώδους αναπνοής.

2. Ποια συμπτώματα του παιδιού μου, φανερώνουν ίσως ένα χρόνιο πρόβλημα που δεν θα πρέπει να αμελήσω;

Χρόνια ρινική συμφόρηση, επίμονη βαρηκοΐα και υποτροπιάζουσες ωτίτιδες με ωτόρροια.

3. Οι αμυγδαλές των παιδιών είναι πιο ευαίσθητες κατά τη διάρκεια του χειμώνα;

Οι αμυγδαλές πάσχουν εξίσου όλο το χρόνο. Η διαφορά είναι ότι οι μικροβιακές αμυγδαλίτιδες είναι πιο συχνές το χειμώνα.

4. Κεφάλαιο “αφαίρεση αμυγδαλών”.  Οι μαμάδες δυσκολεύονται να πουν το ναι σε μια τέτοια επέμβαση καθώς οι αμυγδαλές θεωρούνται το “φίλτρο του οργανισμού”. Είναι όντως τόσο απαραίτητες;

Όλα τα όργανα του ανθρώπου είναι απαραίτητα. Εν τούτης μερικές φορές, ευτυχώς όχι συχνά, υπάρχει σημαντικός λόγος χειρουργικών παρεμβάσεων. Οι αμυγδαλές θεωρούνται ανοσοποιητικό όργανο της νεογνικής και πρώτης παιδικής ηλικίας. Μετά την ηλικία περίπου των τριών ετών η λειτουργικότητα των αμυγδαλών αρχίζει να μειώνεται και άλλα όργανα (μυελός των οστών, ήπαρ, κλπ) παίζουν το ρόλο αυτό.  Κατ’ επέκταση σε περίπτωση που επιβάλλεται η χειρουργική παρέμβαση στο μέγεθος των αμυγδαλών προτείνεται, σε ηλικίες κάτω των 3 ετών, η μείωση του μεγέθους αυτών και όχι η πλήρης αφαίρεση. Η τεχνική αυτή ονομάζεται αμυγδαλοτομή σε αντίθεση με την αμυγδαλεκτομή που αφορά στην πλήρη αφαίρεση των αμυγδαλών. Η τεχνική αυτή δεν είναι πάντοτε εφικτή και ικανή να φέρει καλά αποτελέσματα. Κατά συνέπεια η εμπειρία του παιδο- ωτορινολαρυγγολόγου είναι πολύ σημαντική για την επιλογή της τεχνικής που θα ακολουθηθεί. Μην ξεχνάμε ότι η χειρουργική παρέμβαση έχει στόχο την αποκατάσταση της αναπνευστικής οδού και όχι της ικανοποίησης των επιθυμιών των γονέων.  

5. Πότε επιβάλλεται η αφαίρεσή τους και τι σημαίνει πρακτικά αυτό χειρουργικά; Είναι μια δύσκολη επέμβαση;

Όπως σε όλες τις χειρουργικές επεμβάσεις υπάρχουν οι απόλυτες  και οι σχετικές ενδείξεις.

Απόλυτες ενδείξεις αμυγδαλεκτομής είναι

•    όταν το παιδί ροχαλίζει έντονα και συστηματικά. Δηλαδή τα περισσότερα βράδια και πολύ περισσότερο αν κατά τη διάρκεια του ροχαλητού  διαπιστώνονται διακοπές στην αναπνοή ( οι λεγόμενες άπνοιες).

•     Η κακοήθεια των αμυγδαλών (ευτυχώς  σπάνια στα παιδιά) 

•    σε περίπτωση δύο περιαμυγδαλικών αποστημάτων. 

Στις σχετικές ενδείξεις περιλαμβάνονται 

•    οι υποτροπιάζουσες αμυγδαλίτιδες, 

•    το πρώτο περιαμυγδαλικό απόστημα, 

•    οι υποτροπιάζουσες ωτίτιδες, 

•    οι γναθικές ανωμαλίες, 

•    η αιμορραγία από τις αμυγδαλές. 

Η αμυγδαλεκτομή είναι η συχνότερη επέμβαση που εκτελείται στον δυτικό κόσμο στην παιδική ηλικία. Γίνεται πάντα υπό γενική αναισθησία, η διάρκεια της επέμβαση από έμπειρο παιδο- ΩΡΛ δεν ξεπερνάει την μισή ώρα. Οι επιπλοκές είναι σπάνιες (‘εμετοί μετά την επέμβαση και μετεγχειρητική αιμορραγία) αφορούν κάτω του 1% των χειρουργείων. Η μετεγχειρητική αποθεραπεία είναι περίπου μια βδομάδα και μετά το παιδί επανέρχεται στις προηγούμενες δραστηριότητες του.  Κατά την γνώμη μου δεν υπάρχουν δύσκολες και εύκολες χειρουργικές επεμβάσεις. Η σωστή επιλογή του εξιδεικευμένου ιατρού, το νοσοκομείο όπου θα γίνει η επέμβαση, το κατάλληλο νοσηλευτικό προσωπικό και η σωστή οργάνωση εξασφαλίζουν τα΄καλύτερα αποτελέσματα. 

6. Πόσες ημέρες θα μείνει το παιδάκι μας στο νοσοκομείο και τι πρέπει να προσέξουμε μετά την επέμβαση;

Το παιδί εισάγεται στο νοσοκομείο την ίδια μέρα του χειρουργείου. Γίνεται ο προεγχειρητικός έλεγχος και αν  όλα είναι εντάξει συνεχίζουμε στην επέμβαση. Η παραμονή στο νοσοκομείο δεν υπερβαίνει τις 6- 8 ώρες και μετά το παιδί πηγαίνει σπίτι του με οδηγίες. Σπανίως θα χρειαστεί να διανυκτερεύσει στο νοσοκομείο (κάτω του 1% των περιστατικών). Αυτό θα χρειαστεί σε περίπτωση που έχουμε κάποια μετεγχειρητική επιπλοκή όπως αναφέρεται πιο πάνω.

Από το ίδιο βράδυ υπάρχει σημαντική βελτίωση όλων των συμπτωμάτων (πχ ροχαλητό). Τις πρώτες 2-3 ημέρες το παιδί παραμένει ήρεμα στο σπίτι του και σιγά σιγά επανέρχεται στην καθημερινότητα του. Η σίτιση από την πρώτη κιόλας μετεγχειρητική μέρα είναι κανονική με βάση το πρόγραμμα της οικογένειας. 

Το παιδί γυρίζει στο σχολείο περίπου 1 βδομάδα μετά την επέμβαση και στις αθλητικές δραστηριότητες 15 μέρες μετά και αφού πρώτα έχει ολοκληρωθεί ο μετεγχειρητικός έλεγχος από τον παιδο ΩΡΛ.

7. Σε ποια ηλικία εμφανίζονται τα κρεατάκια; Πώς καταλαβαίνω ότι το παιδάκι μου έχει πρόβλημα και ποιες μέθοδοι υπάρχουν για να μην ταλαιπωρείται; Σε ποια ηλικία μπορεί να τα αφαιρέσει;

Τα κρεατάκια εμφανίζονται συνήθως στην ηλικία 2 με 6 ετών, χωρίς όμως να αποκλείεται η προγενέστερη ή μεταγενέστερη εμφάνιση τους. 

Τα δύο πιο συχνά προβλήματα που προκαλούν τα κρεατάκια (αδενοειδείς εκβλαστήσεις) είναι 

• η σημαντική διόγκωση τους – υπερτροφία που προκαλεί απόφραξη της αναπνοής από τη μύτη και 
• οι επαναλαμβανόμενες λοιμώξεις των αυτιών και της μύτης (συχνές ωτίτιδες και ρινίτιδες) και κυρίως η συλλογή υγρού στο αυτί (ορώδης ωτίτιδα).

Ο γονιός θα υποπτευθεί ότι υπάρχει πρόβλημα αν το παΐδι παρουσιάζει κάποια από τα παρακάτω συμπτώματα: 

• συχνό ή μόνιμο μπούκωμα στη μύτη 
• επίμονη ρινίτιδα (μύξες), 
• συχνές ωτίτιδες,
• προβλήματα στην ακοή
• αναπνοή από το στόμα τόσο την ημέρα, όσο και τη νύχτα, 
• ροχαλητό και κυρίως 
• άπνοιες

Τα κρεατάκια αφαιρούνται συνήθως στην ηλικία των 2 με 5 ετών. Ο τρόπος αφαίρεσης ποικίλλει ανάλογα με την εμπειρία του κάθε παιδοωτορινολαρυγγολόγου.

Η μέθοδος που προτιμώ είναι η αφαίρεση με shaver λόγω της μεγαλύτερης ακρίβειας και άρα του μηδαμινού ποσοστού υποτροπής που παρουσιάζει αλλά και της πιο αναίμακτης και ανώδυνης διαδικασίας.

8. Πόσες ημέρες θα μείνει το παιδάκι μας στο νοσοκομείο;

Το παιδί δε χρειάζεται να παραμείνει στο νοσοκομείο κανένα βράδυ. Η επέμβαση πραγματοποιείται το πρωί και λίγες ώρες μετά την ίδια ημέρα ο μικρός ασθενής πάει σπίτι του.

9. Μπορεί το παιδάκι μου σε ένα χειρουργείο να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των αμυγδαλών αλλά και τα κρεατάκια; Πόση ώρα διαρκεί το χειρουργείο, τι νάρκωση παίρνει το παιδάκι μου και πόσο θα πονέσει;

Όταν συνυπάρχει πρόβλημα και με τις αμυγδαλές τότε η επέμβαση γίνεται ταυτόχρονα. Αν η επέμβαση αφορά μόνο τα κρεατάκια η διάρκεια είναι 15-20 λεπτά, ενώ αν πρόκειται και για τις αμυγδαλές είναι 30 λεπτά περίπου. 

10. Πώς πρέπει να προετοιμάσω το παιδάκι μου για την επέμβαση;

Καλό είναι να πείτε την αλήθεια στο παιδί σας χωρίς όμως πολλές λεπτομέρειες και χωρίς να του προκαλέσετε κάποιο άγχος. Τα παιδιά πάντοτε κατανοούν περισσότερα από αυτά που υποπτευόμαστε αλλά και μεγαλοποιούν καταστάσεις όταν δεν τις έχουν καταλάβει πλήρως.

11. Υπάρχει κάποια εποχή του χρόνου που κρίνεται καταλληλότερη για να προχωρήσουμε σε μια τέτοια απόφαση;

Δεν υπάρχει κατάλληλη και ακατάλληλη χρονική περίοδος για την πραγματοποίηση της επέμβασης. Δηλαδή, η επέμβαση μπορεί να πραγματοποιηθεί όλες τις εποχές του χρόνου τόσο το χειμώνα, όσο και το καλοκαίρι.

12. Τι σημαίνει ότι ένα παιδάκι έχει “υγρό στο αυτάκι του” ; Πώς δημιουργείται και ποια είναι η θεραπεία του;

Μια πολύ συνηθισμένη πάθηση σε μικρά  παιδιά  που όμως διαλάθει την προσοχή των γονιών καθώς εκδηλώνεται μόνο με μια μέτρια βαρηκοΐα η οποία αποδίδεται λανθασμένα σε αδιαφορία του παιδιού. Είναι η συλλογή υγρού στην κοιλότητα του μέσου ωτός η οποία βρίσκεται πίσω από το τύμπανο. Κανονικά στο μέσον ους υπάρχει αέρας, ο οποίος φτάνει εκεί μέσω της ευσταχιανής σάλπιγγος, ενός πόρου που φέρνει σε επικοινωνία το πίσω μέρος της μύτης μας με το μέσο αυτί. Σε δυσλειτουργία ευσταχιανής σάλπιγγας έχουμε την εκκριτική ωτίτιδα. Η δυσλειτουργία αυτή συνδέεται με διάφορους παράγοντες όπως:

• ανατομικά αίτια δηλαδή ανωριμότητα λόγω ηλικίας,
• ύπαρξη αδενοειδών εκβλαστήσεων που εμποδίζουν το ρινικό στόμιο της ευσταχιανής να ανοίξει ικανοποιητικά,
• ρινιτίδων είτε ιογενών –μικροβιακών ,κύρια στα παιδιά  λόγω συχνών  λοιμώξεων  με την  έναρξη του  παιδικού σταθμού είτε λόγω  αλλεργίας, 
• γαστροοισοφαγικής παλινδρόμησης.

Η κλινική εξέταση του παιδιού αποκαλύπτει την νόσο με την ωτομικροσκόπηση του αυτιού,  η οποία επιβεβαιώνεται με την τυμπανομετρία, μια ειδική εξέταση που γίνεται σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου ενώ σε κάποιες περιπτώσεις εξετάζεται και η ακοή του παιδιού με τονικό ακουόγραμμα, ιδιαίτερα όταν παρατηρείται καθυστέρηση ομιλίας για να διευκρινισθεί εάν υποκρύπτεται και άλλου τύπου βαρηκοΐα. Η εξέταση της μύτης και του ρινοφάρυγγα του παιδιού με ένα ευκαμπτο ενδοσκόπιο ελέγχει την περιοχή του στομίου της ευσταχιανής και την ύπαρξη αδενοειδίτιδος, φλεγμονής δηλαδή στα κρεατάκια και υπερτροφίας τους. 

Η θεραπεία είναι αρχικά συντηρητική με τοπική αγωγή (ρινοπλύσεις ,ενδορινικά spray ,ασκήσεις ευσταχιανής σάλπιγγος) και αναμονή καθώς σε μεγάλο ποσοστό των παιδιών η νόσος ιάται ιδιαίτερα τους καλοκαιρινούς μήνες. Σε επίμονη νόσο προτείνεται η χειρουργική επέμβαση η οποία λέγεται μυριγγοτομή με ή χωρίς την τοποθέτηση σωληνίσκου αερισμού στον τυμπανικό υμένα , και συνήθως αφαίρεση των αδενοειδών εκβλαστήσεων στον ίδιο χειρουργικό χρόνο.

12 + 1. Τι περιλαμβάνει ένας ακοολογικός έλεγχος στο Παιδιατρικό Κέντρο;

Στο ακοολογικό τμήμα διενεργούνται ολες οι διαγνωστικές εξέτάσεις για την εξακρίβωση της ύπαρξης ή μη βαρηκοιας ενός παιδιού. Ο ελεγχος της ακοής διαφοροποιείται ανάλογα με την ηλικία και τις ενδείξεις του παιδιού. Στα νεογέννητα για παράδειγμα ο έλεγχος γίνεται με την εξέταση των ωτοκουστικών εκπομπών η οποία διενεργείται πριν φύγει το παιδί από το μαιευτήριο, στο κουνάκι του, είναι ανώδυνη ταχεία και με πολύ μεγάλη ευαισθησία .Σε νεογνά που έχουν νοσηλευθεί σε μονάδα εντατικής νοσηλείας εάν υπάρχει ένδειξη διενεργείται ο έλεγχος με  τα  αυτόματα ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους. Επίσης σε παιδιά που  συνεργάζονται, διενεργείται τονικό ακουόγραμμα και ομιλητική ακοομετρία ή παιχνιοακοομετρία.  Ακολουθείται διαφορετική προσέγγιση όταν δεν είναι εφικτή η συνεργασία με το παιδί και ανάλογα με την περίπτωση (πιθανή ύπαρξη κάποιας αλλης παθολογίας) η οποία στηρίζεται τόσο στις υποκειμενικές αντιδράσεις του παιδιού αλλά και  σε συνδιασμό με  εξειδικευμένες  εξετάσεις όπως τυμπανομετρία ,προσδιορισμός ηχητικού αντανακλαστικού ,ωτοακουστικές εκπομπές, ακουστικά προκλητά δυναμικά εγκεφαλικού στελέχους κάποιες από τις οποίες μπορούν να διενεργηθούν ενώ το παιδί κοιμάται.

Ευχαριστώ πολύ για τις τόσο επεξηματικές απαντήσεις τους τους παρακάτω ιατρούς του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών: 

·         ΚΟΥΔΟΥΜΝΑΚΗΣ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ, Παιδο-ΩΡΛ, Διευθυντής Α’ ΩΡΛ Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

·         ΧΡΙΣΤΟΠΟΥΛΟΣ ΙΩΑΝΝΗΣ, Παιδο-ΩΡΛ, Διευθυντής Β΄ ΩΡΛ Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

·         ΚΑΛΤΣΟΣ ΕΥΘΥΜΙΟΣ, Παιδο – ΩΡΛ, Αναπληρωτής Διευθυντής της Α’ ΩΡΛ Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

·         ΝΤΙΝΟΠΟΥΛΟΥ ΔΗΜΗΤΡΑ, Παιδο-ΩΡΛ, Αναπληρώτρια Διευθύντρια της Β’ ΩΡΛ Κλινικής του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών

Με όλη μου την αγάπη,

Μυρτώ ( & Οδυσσέας, που από την επόμενη εβδομάδα θα αναπνέει κανονικά!).

Διαβάστε επίσης:

Εσείς ξέρετε πόσο ψηλό θα γίνει το παιδί σας;

Παιδικές Αλλεργίες : ο ανοιξιάτικος επισκέπτης!

Photos | Stathis Kalligeris

Location | Παιδιατρικό Κέντρο Αθηνών