Για κάποιο λόγο είχα την εντύπωση πως γνωρίζω αρκετά πράγματα για τον σακχαρώδη διαβήτη. Ίσως γιατί τα τελευταία χρόνια παρατηρείται διεθνώς μια σημαντική αύξηση στον σακχαρώδη διαβήτη και η media-κή του κάλυψη είναι μεγάλη. Στη συνάντηση που είχα όμως με τον κ.Καντρέ Αμπάς Παιδιάτρου - Διαβητολόγου και Επιστημονκού Συνεργάτη του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, συνειδητοποίησα πως οι γνώσεις μου ήταν ελλιπείς και σε πολλές περιπτώσεις λανθασμένες. Τι είναι λοιπόν ακριβώς ο σακχαρώδης διαβήτης; Ποια συμπτώματα δεν πρέπει να αγνοήσω και πώς είναι η ζωή ενός παιδιού με διαβήτη; 

Kύριε Καντρέ το θέμα «παιδικός διαβήτης» φαίνεται να αποτελεί ίσως ένα από τα πιο πολυσυζητημένα θέματα ανάμεσα στους γονείς. Πιστεύετε ότι η εμφάνισή του αυξάνεται όσο περνούν τα χρόνια;

Ναι, τα τελευταία χρόνια παρατηρείται διεθνώς μια σημαντική αύξηση στον σακχαρώδη διαβήτη. Η ετήσια αύξηση του σακχαρώδη διαβήτη στα παιδιά υπολογίζεται σε ένα ποσοστό 3% το χρόνο. Μάλιστα εμφανίζεται  όλο και περισσότερο σε μικρότερες ηλικίες (παιδιά ηλικίας κάτω των 5 ετών).

Μπορείτε να μου εξηγήσετε με απλά λόγια τι είναι ο σακχαρώδης διαβήτης;

Ο σακχαρώδης διαβήτης είναι μία μεταβολική διαταραχή που χαρακτηρίζεται από την αύξηση της γλυκόζης (σακχάρου) στο αίμα. Παρουσιάζεται όταν το πάγκρεας παράγει λιγότερη ή καθόλου ινσουλίνη. Η ινσουλίνη είναι ορμόνη απαραίτητη για τη μεταφορά της γλυκόζης μέσα στα κύτταρα ώστε να παραχθεί ενέργεια που είναι απαραίτητη για τη λειτουργία του οργανισμού. Όταν δεν υπάρχει αρκετή ινσουλίνη, η γλυκόζη συσσωρεύεται στο αίμα γεγονός που προκαλεί σοβαρά προβλήματα υγείας.

Τι ακριβώς είναι ο Διαβήτη τύπου 1 και ποιες διαφορές έχει με τον τύπο 2;

Οι πιο συχνές μορφές του σακχαρώδη διαβήτη, είναι δύο, ο Διαβήτης τύπου 1 και ο Διαβήτης τύπου 2.

Ο Διαβήτης τύπου 1 ή νεανικός, αποτελεί την κυριότερη αιτία διαβήτη σε παιδιά και νέους ενήλικες και αφορά περίπου το 5-10% του συνόλου των διαβητικών. Πρόκειται για μία αυτοάνοση κατάσταση άγνωστης αιτιολογίας που οδηγεί στη πλήρη καταστροφή των β κυττάρων του παγκρέατος με συνέπεια την σχεδόν πλήρη έλλειψη της ινσουλίνης. Τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, προκειμένου να ρυθμίζουν τα επίπεδα σακχάρου στο αίμα, είναι απόλυτα εξαρτημένοι από την εξωγενή χορήγηση ινσουλίνης. Ο διαβήτης Τύπου 1 δεν κληρονομείται, εμφανίζεται όμως σε άτομα που έχουν γενετική προδιάθεση.

Ο Διαβήτης τύπου 2, ή τύπου ενηλίκου αποτελεί 80-90% των περιπτώσεων με σακχαρώδη διαβήτη. Εκδηλώνεται πιο συχνά μετά από την ηλικία των 40 χρονών συνήθως με ήπια συμπτώματα.  Έχει άμεση σχέση με την παχυσαρκία όπου υπάρχει αντίσταση στην ινσουλίνη. Αντιμετωπίζεται περισσότερο με χάπια τουλάχιστον στην αρχή.

Σε ποια συχνότητα εμφανίζεται ο διαβήτης στα παιδιά;

Ο αριθμός των ατόμων που εμφανίζουν σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 αυξάνεται. 

Η ακριβής αιτία του διαβήτη τύπου 1 παραμένει άγνωστη. Έχουν ενοχοποιηθεί αρκετοί παράγοντες όπως οι λοιμώξεις, το γάλα αγελάδας, συντηρητικά τροφίμων και το stress. Ο 

μητρικός θηλασμός φαίνεται να έχει προστατευτική επίδραση. Η μεγαλύτερη συχνότητα του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 παρατηρείται στις Σκανδιναβικές χώρες και η μικρότερη στην Ιαπωνία. Η Ελλάδα ανήκει στις χώρες ενδιάμεσης συχνότητας. Κάθε χρόνο για κάθε 100.000 άτομα του πληθυσμού ηλικίας 0-14 ετών εμφανίζονται 42,9 καινούργιες περιπτώσεις στην Φινλανδία και 2 καινούργιες περιπτώσεις στην Ιαπωνία ενώ στην Ελλάδα 15 νέες περιπτώσεις.

Υπάρχει θεραπεία; Και τι περιλαμβάνει με απλά λόγια;

Στόχος της θεραπείας είναι η ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη, ανεξάρτητα ηλικίας και τύπου, είναι μια ισορροπία ανάμεσα σε φάρμακα (ινσουλίνη), διατροφή και φυσική δραστηριότητα, με στόχο να κρατήσουμε το σάκχαρο αίματος σε επίπεδα όσο το δυνατόν στα επιθυμητά όρια για το μεγαλύτερο χρονικό διάστημα.

Η αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 περιλαμβάνει τα εξής:

• Χορήγηση ινσουλίνης γίνεται με πέννα (4 ενέσεις την ημέρα) ή με τη χρήση αντλίας ινσουλίνης. Τα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη έχουν απόλυτη ανάγκη από την ινσουλίνη (δεν παράγεται μετά από την καταστροφή των β-κυττάρων του παγκρέτος).  
• Ισορροπημένη διατροφή
• Άσκηση
• Συστηματικό έλεγχο της γλυκόζης αίματος
• Εκπαίδευση παιδιών και γονέων για τη χορήγηση ινσουλίνης, διατροφή, μέτρηση σακχάρου αίματος.

Πώς θα καταλάβω ότι το παιδί μου έχει διαβήτη; Ποια συμπτώματα δεν πρέπει να αγνοήσω;

Τα συμπτώματα του διαβήτη τύπου 1 συνήθως εισβάλλουν απότομα σε μικρό χρονικό διάστημα και είναι θορυβώδη. Αν το παιδί σας έχει πολυουρία (πηγαίνει πολύ συχνά στην τουαλέτα ειδικά στη διάρκεια της νύχτας), αν διψάει και πεινάει πολύ, αν είναι συνέχεια και αδικαιολόγητα κουρασμένο, αν χάνει ξαφνικά βάρος και αν εκνευρίζεται εύκολα καλό είναι να απευθυνθείτε άμεσα σε κάποιον ειδικό.  Εάν η διάγνωση δεν γίνει έγκαιρα μπορεί να εμφανισθεί διαβητικό κώμα.

Τι ρόλο παίζει η διατροφή σε ένα παιδί με σακχαρώδη διαβήτη;

Όσον αφορά στη διατροφή στα παιδιά με σακχαρώδη διαβήτη θέλω να τονίσω τα εξής:

• Δεν χρειάζεται να ακολουθούν ειδικό διαιτολόγιο και αρκεί να ακολουθούν μια υγιεινή διατροφή. 
• Οι διατροφικές συστάσεις, τόσο για τα παιδιά όσο και για τους ενήλικες με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1, είναι ίδιες με εκείνες που απευθύνονται στα άτομα χωρίς διαβήτη
• Η μόνη διατροφική ιδιαιτερότητα για τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη τύπου 1 αφορά την εκπαίδευσή τους στο να υπολογίζουν την ποσότητα των υδατανθράκων που περιέχουν τα τρόφιμα που πρόκειται να καταναλώσουν, ώστε να κάνουν την αντίστοιχη δόση της ινσουλίνης.
• Ενθαρρύνονται και μπορούν να πάρουν μέρος σε όλες τις αθλητικές δραστηριότητες. Η συστηματική άσκηση μάλιστα έχει ευνοϊκή επίδραση στη ρύθμιση του διαβήτη.

Πώς είναι η καθημερινότητα ενός παιδιού με διαβήτη; 

Ο παιδικός ή νεανικός διαβήτης εμφανίζεται στις οικογένειες ως «κεραυνός εν αιθρία» γιατί προκύπτει ξαφνικά.

Η καθημερινότητα ενός παιδιού με διαβήτη και της οικογένειάς του είναι μια συνεχής πρόκληση (πολλές μετρήσεις σακχάρου, ενέσεις, υπολογισμός της δόσης ινσουλίνης, μέτρηση υδατανθράκων και άλλα..). Η συνεχής προσπάθεια για τη ρύθμιση, η οποία πολλές φορές δεν έχει τα προσδοκώμενα αποτελέσματα, δημιουργεί έντονο stress, προκαλεί απογοήτευση, κούραση, θυμό, ενοχή και φόβο. Οι καθημερινές δυσκολίες που προκύπτουν από το διαβήτη και οι ψυχολογικές μεταπτώσεις, συχνά διαταράσσουν την ομαλή διαχείρισή του. 

Βασικό μέλημα των επαγγελματιών υγείας, πέρα από την εκπαίδευση, είναι η ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού και η των γονέων καθώς και ή δυνατότητα επικοινωνίας όλο το 24ωρο γεγονός που προσφέρει όσο το δυνατόν αίσθημα ασφάλειας.

Είμαι μαμά, και το πιο σημαντικό πράγμα που θα ήθελα ίσως να ρωτήσω είναι τι μπορεί να πάθει ένα παιδί που έχει διαβήτη;

Η καλή ρύθμιση, δηλαδή αν διατηρηρίσουμε τα επίπεδα της γλυκόζης αίματος σε αποδεκτά επίπεδα, εξασφαλίζει την αποφυγή ή τουλάχιστον τη μείωση των επιπλοκών καθώς και την βελτίωση της ποιότητας της ζωής του παιδιού και της οικογένειας. Υπάρχουν οι άμεσες επιπλοκές (υπογλυκαιμία/υπεργλυκαιμία) και απώτερες επιπλοκές όπως προβλήματα από την καρδιά, τα αγγεία, τα μάτια, τα νεφρά και τα νεύρα.

Πώς πρέπει να ανακοινώσω στο παιδί μου ότι πάσχει από διαβήτη και πώς θα ενσωματώσω στη ζωή μας τις αλλαγές;

Η ανακοίνωση στο παιδί θα γίνει σε συνεργασία με τους επαγγελματίες υγείας (ομάδα διαβήτη).

Φυσικά η διάγνωση σε κάθε περίπτωση έχει αντίκτυπο σε όλα τα μέλη της οικογένειας και επηρεάζει τις συνήθειες της σε καθημερινό επίπεδο. Για αυτό το λόγο η σωστή ενημέρωση και η συνεχής υποστήριξή της οικογένειας και του παιδιού, κυρίως στην αρχή είναι πολύ σημαντική. Είναι πολύ συνηθισμένο όλη η οικογένεια να κατακλύζεται από αρνητικά συναισθήματα τόσο όταν γίνεται η διάγνωση όσο και όταν προσπαθούν να ελέγξουν -συχνά με δυσκολία και μεγάλη αγωνία- τον διαβήτη του παιδιού. 

Πώς μπορεί ένα παιδάκι με διαβήτη να συνεχίσει να έχει μια κανονική ζωή, στα πάρτι, τις εκδρομές, το σχολείο; 

Τα παιδιά με διαβήτη δεν διαφέρουν από τα άλλα παιδιά σχετικά με όσα μπορεί να επιτύχουν και για αυτό, τόσο οι εκπαιδευτικοί όσο και το οικογενειακό περιβάλλον, πρέπει να τα αντιμετωπίζουν αναλόγως. Ο σακχαρώδης διαβήτης δεν πρέπει να αποτελεί εμπόδιο για οποιαδήποτε δραστηριότητα, είναι τρόπος ζωής και δεν είναι μεταδοτική αρρώστια. Το παιδί με διαβήτη δεν πρέπει να έχει ειδική μεταχείριση στο σχολείο, επιβάλεται η συμμετοχή του σε ολες τις δραστηριότητες. Οι καθηγητές και οι φίλοι καλό είναι να γνωρίζουν τα συμπτώματα και την  αντιμετώπιση της υπογλυκαιμίας. 

Ο διαβήτης είναι ένας νέος τρόπος ζωής αλλά ακόμα κι αν φαντάζει δύσκολος στην αρχή, η σωστή διαχείριση του παιδιού αλλά και της οικογένειας φαίνεται ότι τον μετατρέπει τελικά σε μέρος της καθημερινότητας, σωστά;

Το κλειδί για την αποτελεσματική διαχείριση του σακχαρώδη διαβήτη είναι η συνεχής εκπαίδευση, η συμμόρφωση των παιδιών στη θεραπεία και η ψυχολογική υποστήριξη του παιδιού και της οικογένειας.

Παρ’ όλες τις δυσκολίες,  φαίνεται ότι οι περισσότερες οικογένειες των διαβητικών παιδιών, αν έχουν επαρκή και συνεχή εκπαίδευση και υποστήριξη, ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις της εντατικής φροντίδας και μάλλον έχουν κατορθώσει να διαχειριστούν ικανοποιητικά επίπεδο τη χρόνια ασθένεια του παιδιού τους.

Ποιο είναι το δικό σας μήνυμα προς τους γονείς των παιδιών με σακχαρώδη διαβήτη;

Τόσο το παρόν όσο και το μέλλον για τα παιδιά με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 είναι αισιόδοξο. Η επιστήμη προχωρεί με ταχείς ρυθμούς. είναι σχεδόν δεδομένο ότι στο προσεχές μέλλον θα υπάρχει μια ριζική λύση όπως η μεταμόσχευση νησιδίων παγκρέτος, τη χρήση βλαστοκυττάρων καθώς και το τεχνητό πάγκρεας.

Ποιες ιατρικές υπηρεσίες παρέχονται στο Διαβητολογικό Τμήμα του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών; 

Το Διαβητολογικό Τμήμα υποστηρίζεται  από εξειδικευμένη ομάδα (Ομάδα Διαβήτη) με υψηλή επιστημονική κατάρτιση και πολύχρονη εμπειρία αποτελούμενη από ιατρούς, διαιτολόγο, ψυχολόγο και νοσηλευτές/ιες και συνεπικουρείται από ιατρούς όλων των ειδικοτήτων.

Η ομάδα παρέχει ολοκληρωμένες υπηρεσίες υψηλού επιπέδου στα παιδιά και εφήβους με σακχαρώδη διαβήτη και τις οικογένειές τους:

• • Νοσηλεία και αντιμετώπιση των παιδιών κατά την αρχική διάγνωση.
  • Τακτική παρακολούθηση παιδιών και εφήβων  με Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 1 (ινσουλινοεξαρτώμενο), Σακχαρώδη Διαβήτη Τύπου 2 και άλλες πιο σπάνιες μορφές όπως το MODY (Maturity Onset Diabetes of the Young). 
  • Εκπαίδευση των παιδιών και των ατόμων του στενού περιβάλλοντός  τους στις τεχνικές και θέματα που έχουν σχέση με τη ρύθμιση του σακχαρώδη διαβήτη.
  • Εφαρμογή συστημάτων τελευταίας τεχνολογίας για την αντιμετώπιση του σακχαρώδη διαβήτη (αντλίες ινσουλίνης, συστήματα συνεχούς καταγραφής γλυκόζης αίματος).
  • Έχει επιστημονική συνεργασία με όλα τα διαβητολογικά κέντρα στην Ελλάδα και άλλα του εξωτερικού.
  • 24ωρη τηλεφωνική κάλυψη των παιδιών και των οικογενειών τους για αντιμετώπιση εκτάκτων αναγκών. 

More Info:

ΑΜΠΑΣ ΚΑΝΤΡΕ Παιδίατρος - Διαβητολόγος

Ο κ. Καντρέ Αμπάς είναι Επιστημονικός Συνεργάτης του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών. Γεννήθηκε στην Ιορδανία, αποφοίτησε από την Ιατρική Σχολή Πανεπιστημίου Αθηνών και ειδικεύτηκε στην Παιδιατρική στο Νοσοκομείου Παίδων "Π & Α Κυριακού". Εργάστηκε στο Ινστιτούτο Υγείας του Παιδιού ως ερευνητής (1988-1992), επίσης ήταν επιστημονικός συνεργάτης του Διαβητολογικού Κέντρου του Νοσοκομείου Παίδων "Π &Α Κυριακού"για 5 χρόνια (1992-1997). Εργάστηκε ως επιμελητής Παιδιατρικής Κλινικής στο Ιατρικό Αθηνών (1997-2004) και έπειτα ανέλαβε υπεύθυνος του Παιδοδιαβητολογικού Ιατρείου στο Παιδιατρικό Κέντρου Αθηνών. Είναι διδάκτωρ Πανεπιστημίου Κρήτης από το1999 και έχει παρακολουθήσει πολλά μεταπτυχιακά σεμινάρια με θέμα τον σακχαρώδη διαβήτη στα παιδιά.+Η ερευνητική του

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Διαβητολογικό Τμήμα του Παιδιατρικού Κέντρου Αθηνών, κάντε κλικ εδώ.

Με όλη μου την αγάπη,

Μυρτώ